گواهینامه امضای کد چیست؟ اهمیت و نقش آن در امنیت !

گواهینامه امضای کد (Code Signing Certificate) چیست و چه کاربردی دارد؟

گواهینامه امضای کد یکی از ابزارهای امنیتی مهم است که به توسعه‌دهندگان و شرکت‌های نرم‌افزاری و برنامه نویس ها این امکان را می‌دهد تا کدها و برنامه‌های خود را به طور دیجیتال امضا کنند. این گواهینامه به کاربران اطمینان می‌دهد که نرم‌افزار یا برنامه‌ای که در حال دانلود و نصب هستند، از منبع اصلی بوده و در مسیر انتقال و دانلود هیچ تغییری در آن صورت نگرفته است.

چرا گواهینامه امضای کد مهم است؟

در دنیای امروز، با افزایش تعداد نرم‌افزارهای مخرب (مانند ویروس‌ها و تروجان‌ها)، کاربران به امنیت نرم‌افزارها و برنامه‌هایی که استفاده می‌کنند، اهمیت بیشتری می‌دهند. گواهینامه امضای کد به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که نرم‌افزارهای خود را با یک امضای دیجیتال معتبر ارائه دهند. این کار باعث می‌شود تا کاربر هنگام نصب برنامه، با پیام اعتماد و تاییدیه از طرف سیستم‌عامل یا مرورگر مواجه شود، 

نحوه کارکرد گواهینامه امضای کد

گواهینامه امضای کد از طریق یک مرجع صدور گواهینامه (Certificate Authority – CA) به توسعه‌دهنده نرم‌افزار ارائه می‌شود.مرجع صدور گواهینامه، پس از تأیید هویت توسعه‌دهنده یا برنامه نویس، یک کلید خصوصی را در اختیار او قرار می‌دهد که با استفاده از آن می‌تواند نرم‌افزار یا کد خود را امضا کند.

مراحل استفاده از گواهینامه امضای کد:

1. امضای کد با گواهینامه: توسعه‌دهنده با استفاده از کلید خصوصی ، کدهای برنامه را به طور دیجیتال امضا می‌کند. این امضا حاوی اطلاعات هویتی توسعه‌دهنده و صحت و بدون ویروس بودن کد است.
2. انتشار کد: پس از امضای دیجیتال، نرم‌افزار برای دانلود یا استفاده در اختیار کاربران قرار می‌گیرد.
3. تأیید اعتبار امضا توسط سیستم‌عامل: زمانی که کاربر نرم‌افزار را دانلود و نصب می‌کند، سیستم‌عامل یا مرورگر کاربر به‌صورت خودکار امضای دیجیتال را بررسی می‌کند. اگر امضا معتبر باشد، نصب بدون مشکل انجام می‌شود؛ اما اگر امضا وجود نداشته باشد یا غیرمعتبر باشد، ممکن است هشدار امنیتی به کاربر نمایش داده شود.

مثالی از کاربرد گواهینامه امضای کد:

فرض کنید شما یک توسعه‌دهنده نرم‌افزار هستید و یک برنامه ساخته‌اید. هنگامی که می‌خواهید این نرم‌افزار را در اختیار کاربران قرار دهید، احتمال دارد که برخی از کاربران به‌دلیل نگرانی‌های امنیتی از نصب نرم‌افزار اجتناب کنند.

اگر نرم‌افزار شما امضای کد دیجیتال داشته باشد، کاربر هنگام نصب با پیامی مواجه خواهد شد که تأیید می‌کند این نرم‌افزار از طرف شما (توسعه‌دهنده) منتشر شده و هیچ تغییری در آن ایجاد نشده است. این امر باعث افزایش اعتماد کاربران به برنامه شما می‌شود.

بدون امضای کد، کاربران ممکن است پیام‌های هشداری مانند “این نرم‌افزار از یک منبع ناشناس است” یا “ممکن است این نرم‌افزار مخرب باشد” دریافت کنند که باعث می شود کاربران از نصب نرم‌افزار خودداری کنند.

مزایای گواهینامه امضای کد:

1. افزایش اعتماد کاربران: کاربران می‌دانند که نرم‌افزار از یک منبع معتبر بوده و کد آن تغییر نکرده است.
2. جلوگیری از هشدارهای امنیتی: سیستم‌عامل‌ها و مرورگرها نرم‌افزارهای امضا شده را به عنوان نرم‌افزارهای ایمن شناسایی می‌کنند و هشدار امنیتی نمایش نمی‌دهند.
3. محافظت در برابر تغییرات مخرب: اگر کسی بخواهد بعد از انتشار نرم‌افزار، کد آن را تغییر دهد (مثلاً اضافه کردن یک ویروس)، امضای دیجیتال نامعتبر می‌شود و کاربران از این تغییر مطلع خواهند شد.
4. اعتباردهی به برند یا شرکت: امضای کد باعث می‌شود کاربران اعتماد بیشتری به برند یا شرکت توسعه‌دهنده داشته باشند و نرم‌افزارهای شما را ایمن‌تر بدانند.
5. امکان اجباری شدن استفاده از این گواهینامه همانند اجباری بودن گواهینامه SSL/TLS برای توسعه دهندگان وجود دارد.

گواهینامه امضای کد در چه نرم افزارهایی استفاده می‌شود؟

• نرم‌افزارهای دسکتاپ: برای امضای فایل‌های اجرایی مانند .EXE، .DLL یا .MSI که در سیستم‌عامل ویندوز نصب می‌شوند.
• برنامه‌های موبایل: اپلیکیشن‌های اندروید و iOS نیز از امضای کد برای تأیید اصالت و امنیت در استور یا ( فروشگاه های اپ ) خود استفاده می‌کنند.
• افزونه‌های مرورگرها: افزونه‌هایی که در مرورگرهای مختلف (مانند کروم یا فایرفاکس) نصب می‌شوند، برای جلوگیری از هشدارهای امنیتی نیاز به امضای کد دارند.
• درایورها و نرم‌افزارهای سیستم‌های سخت‌افزاری: درایورهای سخت‌افزاری که به سیستم‌های ویندوز اضافه می‌شوند نیز باید امضای کد داشته باشند تا ویندوز آنها را به عنوان درایورهای معتبر و اصلی شناسایی کند.

شرکت‌های بزرگی مانند مایکروسافت و اپل از گواهینامه‌های امضای کد برای امضای نرم‌افزارها و بروزرسانی‌های خود استفاده می‌کنند. فرض کنید مایکروسافت یک به‌روزرسانی جدید برای ویندوز منتشر می‌کند. این به‌روزرسانی با استفاده از گواهینامه امضای کد مایکروسافت امضا شده است. وقتی کاربر این به‌روزرسانی را دانلود می‌کند، ویندوز به‌صورت خودکار امضای دیجیتال را بررسی کرده و تأیید می‌کند که این به‌روزرسانی از طرف مایکروسافت است و در مسیر انتقال دچار تغییری نشده است. در نتیجه به‌روزرسانی بدون هیچ هشداری نصب می‌شود.اما اگر در طول مسیر دریافت یا به طور کلی این بروزرسانی در جایی دچار تغییر شده باشد ویندوز به کاربر اجازه نصب این بروزرسانی را نمیدهد.

صادرکنندگان گواهینامه امضای کد:

گواهینامه‌های امضای کد توسط مراجع صدور گواهینامه (Certificate Authorities – CAs) معتبر مانند DigiCert، Sectigo، GlobalSignT ,Certum و دیگر مراجع امنیتی صادر می‌شوند. این مراجع پس از احراز هویت توسعه‌دهنده یا شرکت، گواهینامه امضای کد را صادر می‌کنند. شرکت آیسرت با افتخار به عنوان نماینده شرکت Certum این نوع گواهینامه را در ایران برای شما کاربران عزیز ارائه میدهد.

گواهینامه امضای کد یک ابزار حیاتی برای توسعه‌دهندگان نرم‌افزار است که به آنها کمک می‌کند امنیت، اعتماد و اعتبار نرم‌افزارهای خود را تضمین کنند. با استفاده از این گواهینامه‌ها، کاربران می‌توانند با اطمینان بیشتری نرم‌افزارها را نصب و استفاده کنند و از سلامت و اصالت کدها مطمئن شوند. این امر به ویژه در دنیای امروز که نرم‌افزارهای مخرب به طور فزاینده‌ای منتشر می‌شوند، بسیار مهم است.