تفاوت HTTP و HTTPS چیست؟ مقایسه جامع دو پروتکل

پروتکل HTTP یا به فارسی پروتکل انتقال ابرمتن از بنیادی‌ترین روش‌های ارتباطی در دنیای وب محسوب می‌شود که صفحات اینترنتی را به مرورگرها ارسال می‌کند. در مقابل، HTTPS یا پروتکل امن انتقال ابرمتن، نسخه‌ای از HTTP است که با بهره‌گیری از فناوری‌های رمزنگاری پیشرفته مانند SSL/TLS، امنیت اطلاعات در حین انتقال را تضمین می‌کند.

در این بلاگ آیسرت، ضمن بررسی جامع مزایا و معایب هر دو پروتکل، تفاوت HTTP و HTTPS را شرح می‌هیم. به‌علاوه، درباره فرایند تغییر از HTTP به HTTPS و نیز نقش گواهی امنیتی SSL در تضمین امنیت اطلاعات و بهبود عملکرد وبسایت‌ها توضیحات جامعی ارائه می‌کنیم. تا انتهای بلاگ همراه ما باشید.

HTTP چیست؟ مزایا و معایب

HTTP (سرواژه HyperText Transfer Protocol) وظیفه ارتباط بین مرورگرهای کاربران و سرورهای میزبان وبسایت‌ها را برعهده دارد. این پروتکل، به‌واسطه سادگی و سرعت اجرای خود، به یک استاندارد جهانی در انتقال صفحات وب تبدیل شده‌است. با این حال، عدم وجود لایه رمزنگاری در HTTP از مهم‌ترین معایب آن به‌شمار می‌رود.

مزایای HTTP

با اینکه امروزه، استفاده از HTTP تهدیدی جدی برای وبسایت شما محسوب می‌شود، اما مزایایی هم دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

۱. سادگی در پیاده‌سازی

HTTP به‌دلیل ساختار ساده و عدم نیاز به تنظیمات پیچیده، به‌راحتی روی سرورها و وبسایت‌ها قابل استفاده است. این سادگی موجب می‌شود تا HTTP برای سایت‌های کوچک و پروژه‌های ابتدایی مناسب باشد.

۲. سرعت انتقال بالا

عدم نیاز به رمزنگاری باعث شده‌است تا فرایند انتقال داده‌ها در این پروتکل سریع‌تر صورت گیرد. در شرایطی که پای اطلاعات حساس در میان نیست، استفاده از HTTP می‌تواند گزینه مناسبی باشد.

۳. سازگاری گسترده

اغلب مرورگرها و سرورهای وب از پروتکل HTTP پشتیبانی می‌کنند؛ از این رو، استفاده از آن صحت نمایش سایت شما را در تمامی پلتفرم‌ها تضمین می‌کند.

معایب HTTP

این پروتکل معایب مهمی دارد که شامل موارد زیر می‌شوند.

۱. عدم رمزنگاری

بزرگترین نقطه ضعف HTTP عدم رمزنگاری داده‌ها در زمان انتقال است. این امر باعث می‌شود که اطلاعات حساس کاربران، مانند رمزهای عبور و اطلاعات بانکی، به‌سادگی برای هکرها قابل دسترسی باشد.

۲. حملات میانی (Man-in-the-Middle)

داده‌ها بدون لایه‌های حفاظتی ممکن است در مسیر انتقال توسط اشخاص ثالث رهگیری یا تغییر داده شوند؛ این موضوع امنیت اطلاعات را به‌شدت به‌خطر می‌اندازد.

۳. عدم اعتبار سنجی هویت سرور

در HTTP هیچ مکانیزمی برای اعتبارسنجی هویت سرور وجود ندارد؛ بنابراین، امکان جعل هویت و ارائه اطلاعات نادرست به کاربر بسیار بالاست.

۴. کاربردهای HTTP در محیط‌های مختلف

با وجود معایب امنیتی، پروتکل HTTP همچنان در وبسایت‌هایی که نیاز به انتقال اطلاعات حساس ندارند، کاربرد دارد. برای مثال، وبسایت‌های خبری و وبلاگ‌های شخصی که هدف اصلی آن‌ها نمایش اطلاعات عمومی است، می‌توانند از HTTP بهره ببرند. اما امروزه با افزایش موارد استفاده از تراکنش‌های حساس و نیازهای امنیتی بالاتر، استفاده از HTTP به‌تنهایی کافی نیست و نیاز به پروتکل‌های امن‌تر احساس می‌شود.

HTTPS چیست؟ مزایا و معایب

HTTPS (سرواژه HyperText Transfer Protocol Secure) نسخه امن‌شده پروتکل HTTP محسوب می‌شود که با بهره‌گیری از لایه‌های رمزنگاری SSL/TLS، ارتباط بین مرورگر کاربر و سرور را به‌طرز چشمگیری ایمن می‌کند. HTTPS راهکاری موثر برای محافظت از داده‌های حساس در حین انتقال اطلاعات است. در این پروتکل، تمامی داده‌ها پیش از ارسال به‌صورت رمزنگاری شده هستند و فقط سرور مقصد قادر به رمزگشایی آن‌هاست. شما می‌توانید در مقاله HTTPS چیست، به‌طور جامع در رابطه با این پروتکل مطالعه کنید.

مزایای HTTPS

استفاده از HTTPS دارای مزایای متعددی است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

۱. رمزنگاری قوی

اصلی‌ترین مزیت HTTPS رمزنگاری اطلاعات است. این ویژگی تضمین می‌کند که حتی در صورت رهگیری داده‌ها، محتوای آن‌ها برای هکرها قابل استفاده نخواهد بود.

۲. اعتبارسنجی سرور

استفاده از گواهینامه های SSL در HTTPS موجب می‌شود تا کاربران از صحت و اعتبار سرور اطمینان یابند. این اعتبارسنجی باعث کاهش خطر جعل هویت وب‌سایت و افزایش اعتماد کاربران می‌شود.

۳. افزایش اعتماد کاربران

مشاهده نماد قفل در نوار آدرس مرورگر، حس امنیت را در کاربران تقویت می‌کند. این موضوع به ماندگاری کاربران در سایت منجر می‌شود.

۴. بهبود سئو و رتبه‌بندی سایت

موتورهای جستجو، از جمله گوگل، استفاده از HTTPS را به‌عنوان عامل مثبت در الگوریتم‌های رتبه‌بندی در نظر می‌گیرند. از این رو، بهره‌گیری از HTTPS می‌تواند به بهبود جایگاه سایت در نتایج جستجو کمک کند.

معایب HTTPS

با اینکه پروتکل HTTPS بهصورت امن و رمزنگاری‌شده است، استفاده از آن ممکن است با چالش‌ها و معایبی همراه باشد که شامل موارد زیر می‌شوند.

۱. هزینه‌های مربوط به گواهی SSL

تهیه گواهی SSL از منابع معتبر به‌طور معمول شامل هزینه می‌شود. اگرچه گزینه‌های رایگان مانند Let’s Encrypt وجود دارند، اما در بسیاری از موارد به‌منظور کسب اطمینان از امنیت گارانتی و پشتیبانی فنی، خرید گواهی امنیتی SSL معتبر الزامی است.

۲. پیچیدگی در راه‌اندازی و پیکربندی

نصب و تنظیم گواهی SSL نیازمند دانش فنی و مدیریت دقیق سرور است. برای مدیران وبسایت‌هایی که با مسائل فنی آشنایی کمتری دارند، این فرایند می‌تواند دشوار باشد.

۳. تاثیر اندک بر سرعت بارگذاری

اگرچه تاثیر HTTPS بر سرعت انتقال اطلاعات نسبتا کم است، اما فرایند رمزنگاری و رمزگشایی می‌تواند مقداری بار اضافی روی سرور ایجاد کند. با این حال، چنین تاثیری در مقایسه با منافع امنیتی قابل چشم‌پوشی است.

تفاوت HTTP و HTTPS چیست؟

تفاوت HTTP و HTTPS از جنبه‌های مختلفی قابل بررسی است که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر می‌شوند.

۱. رمزنگاری داده‌ها

در پروتکل HTTP اطلاعات به صورت متن ساده (plain text) منتقل می‌شود که به راحتی توسط افراد ثالث قابل دسترسی و تغییر است. در مقابل، HTTPS با استفاده از فناوری‌های رمزنگاری مانند SSL/TLS، داده‌ها را قبل از انتقال رمزگذاری می‌کند و فقط سرور مقصد قادر به رمزگشایی آن‌هاست.

۲. اعتبارسنجی هویت

در HTTP هیچ مکانیزم اعتبارسنجی سرور وجود ندارد؛ به همین دلیل امکان جعل هویت و فیشینگ وجود دارد. اما در HTTPS، با استفاده از گواهی‌های دیجیتال، هویت وبسایت تأیید شده و کاربران از صحت منبع اطمینان حاصل می‌کنند.

۳. امنیت در برابر حملات میانی

عدم رمزنگاری در HTTP منجر به امکان شنود و دستکاری داده‌ها توسط حمله‌کنندگان می‌شود. از سوی دیگر، استفاده از HTTPS این امکان را به شدت کاهش می‌دهد و داده‌ها را در مقابل حملات نظیر Man-in-the-Middle محافظت می‌کند.

۴. تاثیر بر سئو و رتبه‌بندی

موتورهای جستجو به طور فزاینده‌ای به امنیت وبسایت اهمیت می‌دهند. استفاده از HTTPS به عنوان یک فاکتور مثبت در الگوریتم‌های رتبه‌بندی گوگل مد نظر قرار گرفته است، در حالی که استفاده از HTTP می‌تواند تاثیر منفی بر رتبه‌بندی سایت داشته باشد.

۵. جنبه‌های فنی و اجرایی

پیاده‌سازی HTTPS نیازمند گذر از چند مرحله فنی است؛ از تهیه و نصب گواهی SSL گرفته تا تنظیمات دقیق سرور برای پشتیبانی از رمزنگاری. این فرایند شامل ایجاد کلیدهای عمومی و خصوصی، دریافت گواهی از مرجع‌های معتبر و تنظیم صحیح ریدایرکت‌های 301 از HTTP به HTTPS می‌باشد. در حالی که HTTP به دلیل سادگی اجرا می‌شود، اما معایب امنیتی آن مانعی جدی در حفاظت از اطلاعات به‌شمار می‌آید

مقایسه HTTP و HTTPS از نظر کارایی و هزینه

مهمترین فرق HTTP و HTTPS از نظر کارایی، در فرایند رمزنگاری و رمزگشایی داده‌ها نهفته است که می‌تواند باعث افزایش در زمان پاسخ‌دهی شود. بااین حال، این افزایش بار محاسباتی در مقایسه با امنیت و اعتماد بیشتری که برای وبسایت فراهم می‌کند، ناچیز است. از منظر هزینه نیز، اگرچه تهیه گواهی SSL هزینه‌هایی به‌همراه دارد، اما در بلندمدت این هزینه‌ها در مقابل خسارات ناشی از نفوذهای سایبری و افت رتبه‌بندی در موتورهای جستجو جبران می‌شوند.

در مجموع، در حالی که HTTP از نظر سرعت و سادگی برتری دارد، اما از منظر امنیتی و اعتماد کاربران، HTTPS به‌مراتب گزینه بهتری است. تفاوت‌های اساسی میان این دو پروتکل نه‌تنها برای انتقال داده‌ها بلکه از دیدگاه بهبود سئو و جلب اعتماد مخاطبان نیز بسیار مهم و حیاتی محسوب می‌شود.

در جدول زیر تفاوت HTTP و HTTPS را از جنبه‌های مختلف و در یک نگاه مشاهده می‌کنید.

فرایند تغییر از HTTP به HTTPS چگونه است؟

در ادامه فرایند گام به گام تغییر از HTTP به HTTPS را شرح می‌دهیم.

۱. مراحل اصلی تغییر پروتکل

تغییر از HTTP به HTTPS فرایندی چند مرحله‌ای است که نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و پیاده‌سازی منظم است.

۲. تهیه گواهی SSL

اولین قدم در این مسیر، خرید یا دریافت گواهی SSL از یک مرجع معتبر است مانند آیسرت است.

۳. نصب و پیکربندی گواهی در سرور

پس از دریافت گواهی باید آن را در سرور نصب کنید. در کنترل پنل‌هایی مانند cPanel و یا DirectAdmin می‌توانید نصب گواهینامه را به‌آسانی انجام دهید، اما در خصوص سرور و انواع آن مانند Apache، Nginx یا IIS شرایط متفاوت است و نیاز به دانش فنی در زمینه مدیریت سرور دارید.

۴. تنظیم ریدایرکت‌ها

برای جلوگیری از ایجاد مشکلات مرتبط با لینک‌های داخلی و منابع مخلوط (Mixed Content) باید تمامی درخواست‌های HTTP به‌صورت خودکار به HTTPS ریدایرکت شوند. استفاده از ریدایرکت‌های 301 باعث می‌شود تا موتورهای جستجو صفحات قدیمی را به‌عنوان نسخه تکراری تشخیص ندهند.

۵. به‌روزرسانی لینک‌های داخلی و منابع خارجی

پس از تغییر پروتکل، باید تمامی لینک‌های داخلی، تصاویر، فایل‌های CSS و جاوا اسکریپت به نسخه امن (HTTPS) تغییر داده شوند تا از بروز اخطارهای امنیتی جلوگیری شود.

۶. اطلاع‌رسانی به موتورهای جستجو

پس از انجام تغییرات لازم است نقشه سایت (Sitemap) را به‌روز و در کنسول‌های ابزارهای وبمستر ثبت کنید تا موتورهای جستجو از تغییر پروتکل مطلع شوند و به‌سرعت سایت جدید را فهرست‌بندی کنند.

۷. آزمایش و نظارت بر عملکرد

در نهایت، پس از اعمال تغییرات، لازم است تست‌های جامع از جمله بررسی سرعت بارگذاری، ارزیابی امنیت و بررسی مشکلات احتمالی انجام شود. نظارت مداوم موجب می‌شود تا بتوانید تا در صورت بروز هرگونه اشکال، به‌سرعت اقدامات اصلاحی را انجام دهید.

۸. اهمیت تغییر به HTTPS برای سئو وبسایت

استفاده از HTTPS به‌عنوان یکی از سیگنال‌های مثبت در الگوریتم‌های رتبه‌بندی گوگل می‌تواند نقش بسزایی در افزایش رتبه و جذب ترافیک ارگانیک داشته باشد. مطالعات مختلف نشان داده‌اند که وب‌سایت‌های امن‌تر، نسبت به سایت‌های مبتنی‌بر HTTP، از اعتماد بیشتری برخوردارند و نرخ کلیک (CTR) به‌مراتب بالاتری دارند. این موضوع نشان می‌دهد که استفاده از گواهی‌های امنیتی، علاوه‌بر محافظت از داده‌ها، به بهبود جایگاه سایت در نتایج جستجو نیز کمک می‌کند و تاثیر SSL در SEO را به‌خوبی نمایان می‌سازد.

ضرورت انتقال به HTTPS در دنیای امروز

سوالات متداول

۱. HTTP چیست و چگونه کار می‌کند؟
HTTP (پروتکل انتقال ابرمتن) روشی ساده برای انتقال صفحات وب از سرور به مرورگر است. این پروتکل به دلیل سادگی در پیاده‌سازی و سرعت بالا در انتقال داده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما فاقد لایه رمزنگاری است.

۲. HTTPS چیست و چه تفاوتی با HTTP دارد؟
HTTPS نسخه امن‌شده‌ی HTTP است که از فناوری‌های رمزنگاری مانند SSL/TLS برای محافظت از اطلاعات استفاده می‌کند. در نتیجه، داده‌های منتقل شده به صورت رمزنگاری شده بوده و هویت سرور نیز از طریق گواهی‌های دیجیتال اعتبارسنجی می‌شود.

۳. مزایا و معایب استفاده از HTTP چیست؟
مزایا: سادگی در پیاده‌سازی، سرعت بالا در انتقال داده و سازگاری گسترده با مرورگرها.
معایب: عدم وجود رمزنگاری، آسیب‌پذیری در برابر حملات میانی (Man-in-the-Middle) و نبود مکانیزم اعتبارسنجی هویت سرور.

۴. مزایا و معایب استفاده از HTTPS چیست؟
مزایا: رمزنگاری قوی داده‌ها، اعتبارسنجی سرور با استفاده از گواهی‌های SSL، افزایش اعتماد کاربران و بهبود رتبه‌بندی سایت در موتورهای جستجو.
معایب: هزینه‌های مربوط به تهیه گواهی SSL، پیچیدگی در راه‌اندازی و پیکربندی و تأثیر اندک بر سرعت بارگذاری سایت.

۵. استفاده از HTTPS چه تاثیری بر سئو و رتبه‌بندی سایت دارد؟
موتورهای جستجو، به ویژه گوگل، از HTTPS به عنوان یک عامل مثبت در الگوریتم‌های رتبه‌بندی استفاده می‌کنند. وب‌سایت‌های امن‌تر با HTTPS اعتماد بیشتری از سوی کاربران کسب کرده و معمولاً نرخ کلیک (CTR) بالاتری دارند.

۶. آیا هزینه‌های گواهی SSL همیشه بالا است؟
هزینه‌های گواهی SSL بسته به نوع و سطح اطمینان متفاوت است. در کنار گزینه‌های پولی با گارانتی و پشتیبانی فنی، گزینه‌های رایگانی مانند Let’s Encrypt نیز موجود هستند که برای بسیاری از وب‌سایت‌ها مناسب هستند.

۷. چه زمانی باید از HTTP و چه زمانی از HTTPS استفاده کنم؟
اگر سایت شما اطلاعات حساسی مانند رمز عبور یا اطلاعات مالی را انتقال می‌دهد یا قصد دارید رتبه‌بندی سایتتان در موتورهای جستجو را بهبود دهید، استفاده از HTTPS ضروری است. برای سایت‌های خبری یا اطلاعات عمومی، در حالی که HTTP ممکن است کافی باشد، توصیه می‌شود به امنیت کاربران توجه شده و از HTTPS استفاده شود.